Zmiana czasu – czyja to zasługa?
Dwa razy do roku przychodzi pora na zmianę czasu. Przesuwamy wskazówki o godzinę do przodu lub tyłu. Pewnie nieraz zastanawialiście się, po co właściwie to robimy? Jak zmiana czasu wpływa na nasz organizm oraz czy w dzisiejszych czasach jest w ogóle potrzebna? Spieszymy z odpowiedzią na te i inne pytania dotyczące zmiany czasu.
Zmiana czasu – czyja to zasługa?
Pierwszą osobą, która w ogóle pomyślała o zmianie czasu, był Benjamin Franklin. Konieczność przestawiania zegarków motywował względami ekonomicznymi. Według jego teorii zmniejszyłoby to zużycie świec. Zwracał on uwagę, że rytm dnia powinien być zgodny ze wschodem i zachodem słońca, a by ludzie byli efektywni powinni kłaść się i wstawać wcześniej. Przez satyryczny wydźwięk jego felietonu, nikt nie wziął tej wypowiedzi na poważnie. Brakowało w niej również sensownych argumentów. W 1895 roku temat powrócił za sprawą badacza Georga Vernona Hudsona. Badał on owady i zależało mu na jak najdłuższym okresie z naturalnym światłem słonecznym. Kolejną osobą, która podjęła ten temat był William Wilett, w 1907 roku wydał broszurę poruszająca tematykę oszczędzania Energi. Uważał, że jednym z rozwiązań jest zmiana czasu. Wyliczył, że przesuniecie zegarów o 80 minut, zapewniłoby oszczędności rzędu kilku milionów funtów.
Temat ponownie nie został podjęty. Powrócił ponownie w Niemczech w trakcie toczącej się wojny, poszukiwano oszczędności. Chciano zminimalizować zużycie zasobów, by móc je przeznaczyć na działania militarne. Pierwsza zmiana czasu miała miejsce 30 kwietnia 1916 roku. Zegary o godzinę do przodu przesunięto na terytorium Rzeszy, Austro-Węgier, jak i na okupowanych terenach Polski oraz na Bałkanach. Następnie Wielka Brytania i Stany Zjednoczone podchwyciły ten pomysł. Obecnie zmiana czasu odbywa się na terenie 40% krajów świata, głównie w Europie.
Czy zmiana czasu się opłaca?
Kiedy zmiana czasu? Dokonywana jest dwa razy do roku: zmiana z czasu letniego na zimowy wraz z końcem października oraz zmiana z czasu zimowego na letni z końcem marca. Najbliższa zmiana czasu czeka nas w nocy z 25 na 26 marca (z soboty na niedzielę). Przesunięcie następuje o godzinę do przodu z 2.00 na 3.00 w nocy. Niestety ta noc jest dla nas krótsza, ale od tego momentu dzień jest dłuższy. Dzięki czemu wieczorami jest, coraz dłużej jest jasno. Dyskusja na temat zasadności zmiany czasu powraca cyklicznie. W 2019 roku w Parlamencie Europejskim podjęto debatę dotyczącą likwidacji zmiany czasu. Pomysł poparło 410 posłów, przeciwko zagłosowało 192. Nie ustalono jednak daty ostatniej zmiany czasu. Podejmowane są również rozważania, w jakim stopniu zmiana czasu jest, w dzisiejszych czasach jest opłacalna, jaki wpływ ma na człowieka oraz który czas powinien zostać.
Obecnie wykorzystywane jest oświetlenie znacznie mniej energochłonne niż jeszcze sto lat temu. Dlatego wyniki badań, choć niejednoznaczne i uzależnione od regionu, wskazują brak lub nieznaczną oszczędność energii, wynikająca ze zmiany czasu. Przestawianie zegarków ma jednak negatywny wpływ na ludzki organizm wykazano, że wpływa on na bezsenność, rozregulowanie rytmu dobowego, jak i nasilenie chorób metabolicznych. Poważnym argumentem za zniesieniem zmiany czasu, są kwestie finansowe, a mianowicie gigantyczne koszty związane z usuwaniem trudności w ruchu lotniczym, jak i kolejowym. Wiąże się to też ze znacznymi utrudnieniami dla pasażerów. Pozostaje ostatnia kwestia – który czas powinien pozostać na stałe? Czas zimowy uznawany jest za najbardziej naturalny, to właśnie on obowiązywał przed pierwszą zmianą. Toczą się dyskusje na ten temat. Gdyż żadne rozwiązanie nie jest w 100% zadowalające. Wprowadzając na stałe czas letni, mieszkańcy północnej części Polski będą witać świt 21 grudnia dopiero o 9:25. Decydując się na czas zimowy, 21 czerwca Rzeszów powita świt już o godz. 3:08.
Trudna zmiana – czyli jak prawidłowo przestawić zegarek?
Oprócz samej kwestii zasadności zmiany czasu pozostaje również druga równie istotna. Jak prawidłowo przestawić zegarek? Po pierwsze uspokajamy, nie jest to trudne. Warto jednak zwrócić uwagę na mechanizm naszego zegarka, to od niego uzależnione jest prawidłowe postępowanie. W przypadku zegarków kwarcowych musimy ustawić koronkę w odpowiedniej pozycji, dedykowanej do zmiany godziny. Wyciągamy delikatnie koronkę, następnie obracamy ją tak, by wskazówki przesuwały się do przodu. Po ustawieniu prawidłowej godziny wystarczy docisnąć koronkę. Jeśli posiadamy zegarek działający na podstawie mechanizmu automatycznego, warto spojrzeć ile pozycji ma koronka, Najczęściej występują trzy. Pierwsza wskazuje czy zegarek działa, druga pozwala na ustawienie daty, trzecia zaś na ustawienie godziny. Podobnie jak w przypadku mechanizmu kwarcowego tak i tu, ustawiamy koronkę na odpowiedniej pozycji i obracamy, a następnie dociskamy. Warto pamiętać, by wskazówki przesuwać tylko do przodu, dzięki temu mechanizm nie ulegnie uszkodzeniu. Problemu ze zmianą czasu nie ma w przypadku smartwatchy, jak i zegarków posiadających synchronizację radiową. Czas letni, jak i zimowy w tych przypadkach ustawia się automatycznie podobnie jak w telefonach komórkowych czy komputerach.
